काठमाडौँ । अष्ट्रेलियामा किशोरकिशोरीहरूका लागि सामाजिक सञ्जाल प्रतिबन्धको दायरा द्रुत गतिमा विस्तार भइरहेको छ ।यस वर्षको सुरुमा, अल्बानीज सरकारले किशोरकिशोरीहरूका लागि निश्चित सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूमा पहुँच रोक्ने निर्णय गरेको थियो । किशोरकिशोरीहरूका लागि सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरू प्रतिबन्ध लगाउने निर्णय आजदेखि लागु भएको छ । यसले विश्वव्यापी रूपमा नयाँ बहस समेत सुरु गरेको छ ।
केही अधिकार संस्थाहरूले यसलाई युवा पुरुष र महिलाहरू विरुद्ध अन्याय भनेका छन् भने, धेरैले यो निर्णयको प्रशंसा गरेका छन् ।नोभेम्बर २०२४ मा अष्ट्रेलियाली संसदमा एक कानून पारित भएको थियो । यसले अष्ट्रेलियाली अनलाइन सुरक्षा ऐन, २०२१ लाई संशोधन गर्यो र १६ वर्ष मुनिका बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूले सामाजिक सञ्जाल प्रयोगलाई प्रतिबन्धित गर्ने निर्णय गर्यो । पहिले, यो कानूनले १६ वर्ष मुनिका बालबालिकाहरूका लागि मात्र निश्चित सामग्रीलाई प्रतिबन्धित गर्यो । यद्यपि, नयाँ कानून अन्तर्गत, बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूका लागि सामाजिक सञ्जाल पूर्ण रूपमा प्रतिबन्धित हुनेछ ।कानून अन्तर्गत, यदि सामाजिक सञ्जाल कम्पनीहरूले १६ वर्ष मुनिका बालबालिकाहरूलाई खाता सिर्जना गर्नबाट रोक्न असफल भएमा, उनीहरूलाई ५ करोड डलरसम्म जरिवाना गर्न सकिन्छ । यसबाहेक, कम्पनीहरूलाई बालबालिकाहरूलाई आफ्नो प्लेटफर्ममा खाता सिर्जना गर्नबाट रोक्न प्रणालीहरू विकास गर्न आदेश दिइएको छ । यद्यपि, स्वास्थ्य र शिक्षा उद्देश्यका लागि सेवा गर्ने सन्देश र गेमिङ प्लेटफर्महरूलाई यो प्रतिबन्धबाट छुट दिइएको छ ।
अस्ट्रेलियाली लेबर पार्टी सरकारले किशोरकिशोरीहरूका लागि सामाजिक सञ्जाल प्रतिबन्धित गर्ने निर्णय उनीहरूको नकारात्मक प्रभावबाट जोगाउन लिइएको बताएको छ ।प्रधानमन्त्री एन्थोनी अल्बानीजले बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूको कुरा गर्दा, अस्ट्रेलिया उनीहरूको अधिकारको रक्षा गर्न अग्रपंक्तिमा हुने बताउदै आएका छन् ।
प्रधानमन्त्री अल्बानीजले सामाजिक सञ्जालको सामाजिक जिम्मेवारी छ र अस्ट्रेलियाली बालबालिकाहरू अनलाइन प्लेटफर्महरूबाट प्रतिकूल रूपमा प्रभावित भइरहेका छन् भन्ने कुरामा कुनै शंका नरहेको बताउछन् ।सरकारको यो कदमलाई अनलाइन सर्वेक्षणमा ७७ प्रतिशत समर्थन प्राप्त गरेको थियो । यद्यपि, केही विज्ञहरूले सरकार यस्ता प्रतिबन्धहरू लागू गर्न हतार गरिरहेको आरोप लगाएका छन् ।जब अस्ट्रेलियाली सरकारले संसदमा बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूका लागि सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरू प्रतिबन्धित गर्ने घोषणा गर्यो, लोकप्रिय प्लेटफर्महरू बाहेक कुन प्लेटफर्महरू कभर हुनेछन् भन्ने कुरा स्पष्ट थिएन । सूचीमा पहिले नै फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स, स्न्यापच्याट, रेडिट र टिकटक समावेश थिए । यद्यपि, गुगलको युट्युबलाई सुरुमा यो दायराभन्दा बाहिर मानिएको थियो । त्यतिबेला तर्क यो थियो कि युट्युब युवाहरूका लागि धेरै फाइदाजनक थियो । यद्यपि, जुलाई ३० मा, किशोरकिशोरीहरूका लागि प्रतिबन्धित प्लेटफर्महरूमा युट्युब पनि समावेश गरिएको समाचार बाहिर आयो। यद्यपि, यी प्रतिबन्धहरू अन्य वेबसाइटहरूको तुलनामा कम कडा हुनेछन् । बच्चाहरूले युट्युब भिडियोहरू हेर्न सक्नेछन्, तर तिनीहरूले प्लेटफर्ममा खाता सिर्जना गर्न वा टिप्पणी गर्न सक्ने छैनन् । यो ध्यान दिनुपर्छ कि युट्युबमा धेरै सेवाहरू खाताबाट मात्र पहुँच गर्न सकिन्छ ।प्रतिबन्धहरूको अधीनमा रहेका सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूमा युट्युबलाई समावेश गर्ने निर्णय नयाँ सञ्चार मन्त्री अनिका वेल्सले पदभार ग्रहण गरेपछि गरिएको थियो । उनले यो निर्णय गत महिना ई-सुरक्षा आयुक्त जूली इनम्यान ग्रान्टको सल्लाह पछि गरेकी थिइन् । २६ सय व्यक्तिहरूको सर्वेक्षणलाई उद्धृत गर्दै, ग्रान्टले चार मध्ये एक जनाले युट्युबमा हानिकारक सामग्री हेरेको पाइएको बताएकी थिइन् । यसबाहेक, युट्युबको एल्गोरिथ्मले केवल आकर्षक भिडियोहरू प्रदर्शन गर्ने उनको आरोप थियो ।सामाजिक सञ्जाल कम्पनीहरूलाई प्रयोगकर्ताहरूको लागि उमेर प्रमाणीकरण प्रणाली विकास गर्न आदेश दिइएको छ । कम्पनीहरूले अब १६ वर्ष मुनिका बालबालिकाको खाता पहिचान र निष्क्रिय पार्नुपर्नेछ । गोप्य रूपमा सामाजिक सञ्जालमा पहुँच गर्ने बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूले कुनै जरिवाना भोग्नु पर्ने छैन । त्यस्तै सरकारले आधिकारिक पहिचान अनिवार्य गर्ने छैन, तर अन्य प्रमाणीकरण विधिहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्न जारी राख्ने बताएको छ ।यी नियमहरूको पालना नगर्ने कम्पनीहरूलाई ५ करोड डलरसम्म जरिवाना गरिने कानुनी व्यवस्था गरिएको छ ।
